«Κρίση αξιοπιστίας» στη βιοϊατρική έρευνα

Δύο μελέτες εντοπίζουν σοβαρές παραλείψεις στην πλειονότητα των επιστημονικών δημοσιεύσεων

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  05/01/2016 14:36

Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι ένα μεγάλο μέρος των βιοϊατρικών μελετών δεν είναι δυνατό να αναπαραχθούν από ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες

Κέμπριτζ, Βρετανία 
Δύο μελέτες που δημοσιεύονται αυτήν την εβδομάδα εντοπίζουν σοβαρές παραλείψεις στην πλειονότητα των επιστημονικών δημοσιεύσεων στo χώρο της Βιοϊατρικής, ένα πρόβλημα που φέρνει «κρίση αξιοπιστίας» και επιβραδύνει την αναζήτηση νέων θεραπειών.


Τα πρωτόκολλα

Η πρώτη από τις δύο μελέτες που δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική επιθεώρηση «PLoS Biology» εξετάζει ένα τυχαίο δείγμα 441 βιοϊατρικών ερευνών που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία 15 χρόνια. Διαπιστώνει ότι μόλις μία από αυτές συμπεριλάμβανε τα πρωτόκολλα και τα δεδομένα που απαιτούνταν για την αξιολόγηση και την επανάληψη των πειραμάτων.

Αυτό βέβαια αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, αφού τα ευρήματα των επιστημονικών μελετών μπορούν να θεωρηθούν έγκυρα μόνο εφόσον επιβεβαιωθούν από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες. «Ελπίζουμε ότι η έρευνά μας θα ευαισθητοποιήσει περαιτέρω τους επιστήμονες τους χρηματοδότες, τους εκδότες επιστημονικών δημοσιεύσεων και άλλους εμπλεκόμενους» γράφουν οι συντάκτες της μελέτης, ανάμεσά τους και ο διακεκριμένος Γιάννης Ιωαννίδης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.

Ο Δρ Ιωαννίδης έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με το πρόβλημα των αναξιόπιστων μελετών. Το 2005, όταν ήταν καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, δημοσίευσε έρευνα που έδειχνε ότι οι μισές επιστημονικές δημοσιεύσεις είναι λανθασμένες.

Τα πειράματα

Στη δεύτερη μελέτη που δημοσιεύεται στο PLoS Biology, γερμανοί ερευνητές εξετάζουν εκατοντάδες δημοσιευμένα πειράματα που αφορούν τον καρκίνο και το εγκεφαλικό και διαπιστώνουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διευκρινίζεται ο αριθμός των πειραματοζώων που χρησιμοποιήθηκαν.

Αυτό θα ήταν απαράδεκτο σε κλινικές δοκιμές στις οποίες συμμετέχουν εθελοντές, αφού το δείγμα του πειράματος έχει άμεση σχέση με τη στατιστική αξιοπιστία των ευρημάτων, επισημαίνουν οι ερευνητές. Ανεξάρτητο εντιτόριαλ που δημοσιεύεται στο ίδιο τεύχος του PLoS Biology προειδοποιεί για «κρίση αξιοπιστίας» στη βιοϊατρική έρευνα λόγω αδυναμίας επιβεβαίωσης των ευρημάτων.

Ως παράδειγμα αναφέρει πρόσφατη μελέτη, η οποία μάλιστα χαρακτηρίστηκε από την επιθεώρηση «Science» ως μια από τις δέκα σημαντικότερες επιστημονικές εξελίξεις του 2015, η οποία έδειχνε ότι τα δύο τρίτα των δημοσιεύσεων στο χώρο της Ψυχολογίας δεν είναι δυνατό να αναπαραχθούν από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες. Η μελέτη αυτή ήρθε να προστεθεί σε ανάλυση που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Nature» και εξέταζε 53 σημαντικές μελέτες για τη βιολογία του καρκίνου. Διαπίστωνε ότι μόνο οι 6 ήταν δυνατό να αναπαραχθούν.

Αλλες μελέτες
Σε δική της μελέτη, η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Glenn Begley (πρώην Amgen) έδειχνε ότι μεταξύ 53 «κορυφαίων» μελετών ογκολογίας το διάστημα 2001-2011 μόνο το 11% ήταν δυνατό να αναπαραχθούν στα εργαστήρια της εταιρείας. Αντίστοιχη έρευνα της Bayer Health μπόρεσε να αναπαράγει μόλις το 25% των ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων που εξέτασε.

Και, σύμφωνα με το εντιτόριαλ του PLoS Biology, προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι «το 85% των ερευνητικών επενδύσεων στις βιοϊατρικές επιστήμες -ή 200 δισ. δολάρια των παγκόσμιων επενδύσεων το 2010- ουσιαστικά σπαταλάται». Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, οι εκδότες του PLoS Biology λανσάρουν ένα νέο τμήμα «μετα-έρευνας», το οποίο θα εστιάζεται σε έρευνες που αφορούν έρευνες.



ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ 8/1/2016