Οι ιπτάμενοι σταρ της γενετικής

Επιστήμονες του Γέιλ δημιούργησαν μία λίστα με τα πιο πολύτιμα πουλιά για την εξελικτική πορεία στη Γη

  | ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 26/04/2014 08:00 |

Από όλα τα πουλιά του κόσμου, το πιο σπάνιο και πολύτιμο είναι η στεατόρνιθα η καρίπειος, γνωστή και ως γκουαχάρο, ένα νυκτόβιο πτηνό που ζει στη Νότια Αμερική. Το πουλί αυτό εμφανίστηκε στη Γη πριν από 80 εκατ. χρόνια και χάραξε τον δικό του γενετικό δρόμο, τόσο μοναδικό, που το τοποθετεί επάξια στην κορυφή της λίστας, την οποία συνέταξαν οι επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου Γέιλ.

Η λίστα περιέχει τα πιο σπάνια και πολύτιμα πουλιά στον πλανήτη, καθαρά από εξελικτικής άποψης και όχι από το πόσο απειλούνται με εξαφάνιση.

«Ορισμένα πουλιά έχουν πολύτιμη γενετική ιστορία. Αν εξαφανίζονταν αυτά, θα χάναμε 60-70 εκατ. χρόνια εξελικτικής πορείας στη Γη» εξηγεί ο Γουόλτερ Τζετζ, εξελικτικός βιολόγος στο Γέιλ και υπεύθυνος της έρευνας, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Current Biology».

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα υπολογιστικό μοντέλο, στο οποίο εισήγαγαν γενετικά στοιχεία, πληροφορίες για απολιθώματα και την ταξινόμηση των πτηνών. Το μοντέλο δημιούργησε τη λίστα με τα πιο πολύτιμα πουλιά της Γης, που ζουν σε συγκεκριμένες περιοχές και δεν είναι ευρέως διαδεδομένα.

«Υπολογίσαμε την εξελικτική ιδιαιτερότητα 9.993 ειδών πουλιών και βρήκαμε τα πιο "προχωρημένα" γενετικά, αυτά που αν τα χάσουμε το κόστος της εξελικτικής ιστορίας θα είναι τεράστιο» λέει ο Τζετζ. Εξηγεί ότι πολλά είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση, οι πολιτικοί όμως που παίρνουν τις αποφάσεις για τα μέτρα προστασίας των ειδών, καθώς και η κοινή γνώμη που ασκεί πίεση στους πολιτικούς δεν μπορούν να χωνέψουν πληροφορίες για 10.000 είδη ταυτόχρονα ούτε υπάρχουν τόσα χρήματα. «Για αυτό τους δίνουμε κάτι πιο εύπεπτο και εύκολα διαχειρίσιμο, δηλαδή μία λίστα πολύ μικρότερη και πολύ πιο σημαντική. Δεν είναι όλα τα είδη που συμπεριλάβαμε όμορφα και πλουμιστά, αλλά όλα έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά στο δένδρο της εξέλιξης» τονίζει ο επιστήμονας.

Για παράδειγμα, ύστερα από 80 εκατ. χρόνια παρουσίας στη Γη, η στεατόρνιθα θα παράγει πρωτεΐνες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Τα αποτελέσματα πάντως είναι ενθαρρυντικά για τους ειδικούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα πρώτα 50 γενετικώς πολύτιμα πουλιά της λίστας, μόνο τα τέσσερα απειλούνται με εξαφάνιση.

Ενα από αυτά, το δεύτερο στη λίστα του Γέιλ, είναι η φρεγατίδα της Νήσου των Χριστουγέννων - από όλα τα πουλιά, είναι αυτό που ζει στην πιο περιορισμένη έκταση, σε ένα νησί του Ινδικού Ωκεανού. Η φρεγατίδα διανύει τεράστιες αποστάσεις και είναι γνωστή για το πιο περίεργο τελετουργικό στο ζευγάρωμα, όπου το αρσενικό φουσκώνει έναν μεγάλο κόκκινο σάκο στον λαιμό για να προσελκύσει το θηλυκό.

Ψηλά στη λίστα βρίσκεται επίσης το κακάπο της οικογένειας των παπαγάλων, που ζει στη Νέα Ζηλανδία. Θεωρείται το πιο... άσχημο πουλί στον κόσμο και είναι ο μόνος παπαγάλος στον πλανήτη, που δεν μπορεί να πετάξει.

Αλλο ένα πουλί που ξεχωρίζει σε εκείνη τη γωνιά του πλανήτη είναι ένα υδρόβιο πτηνό, που μοιάζει με ορτύκι και ζει στην Αυστραλία. Εξελίχθηκε πριν από 40 εκατ. χρόνια και ανήκει σε αυτά που, ταυτόχρονα, απειλούνται με εξαφάνιση. Στην Αυστραλία μάλιστα ζουν τα περισσότερα πουλιά της συγκεκριμένης λίστας.

Δεν είναι δημοφιλή
Ο Γουόλτερ Τζετζ,εξελικτικός βιολόγος στο Γέιλ και υπεύθυνος της έρευνας, επισημαίνει ότι τα πιο σπάνια πουλιά δεν είναι απαραίτητα και τα πιο δημοφιλή αφού ζουν σε περιορισμένες περιοχές και δεν τα ξέρει πολύς κόσμος. «Ελπίζω ότι η λίστα μας θα συμβάλει στο να αλλάξει αυτό. Οταν βλέπω το γκουαχάρα έχω μπροστά μου 80 εκατομμύρια χρόνια ιστορίας. Είναι ένα πουλί από άλλη εποχή»

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΝΕΑ 1/5/2014